Görsel Uyarılmış Potansiyeller (VEP)
Görsel Uyarılmış Potansiyeller (VEP) tetkiki nedir?
VEP tetkiki, görsel uyarıya yanıt olarak beynin görme korteksinde üretilen elektriksel aktiviteyi ölçer. Görsel uyarılmış potansiyeller, görme yollarının uyarılması ile beynin arka tarafında yer alan oksipital bölgedeki saçlı deri üzerinden kaydedilen yanıtlardır.
Esas olarak iki tür ışık uyarısı kullanılır:
- Pattern reversal uyarı: Dama tahtası şeklinde, siyah beyaz karelerden oluşan bir görsel kullanılır. Tetkik sırasında hastadan bu görselin yer aldığı bilgisayar ekranına bakması istenir. Siyah beyaz karelerin renkleri ardı sıra değişir. Ancak hastadan ekranın ortasında işaretlenen sabit noktaya odaklanması istenir.
- Flaş uyarı: Parlak ışık uyarısı kullanılır. Uyarı stroboskopik stimülatörler, florasan lamba veya LED lamba aracılığıyla verilir.
VEP tetkiki nasıl yapılır?
Hasta sessiz odada rahat bir koltuğa oturtulur. İnceleme sırasında oda loş bir hale getirilir. Saçlı deri jel ile temizlenerek kafa üzerine yüzeyel elektrodlar (alıcılar) yerleştirilir. Görsel uyarı bir bilgisayar monitörü, lamba ya da özel gözlükler aracılığıyla verilir. Her iki göz ayrı ayrı değerlendirilir. Monoküler uyarı için diğer göz bir göz bandı ile kapatılır. Göz ile ekran arasındaki mesafe 1 metre olarak ayarlanır. Hastadan ekranın ortasında işaretlenen noktaya odaklanması istenir. Flaş uyarı sırasında ışığın göze ulaşması yeterlidir. Arka arkaya belli frekansta verilen görsel uyarılar ile retinadan başlayarak görme korteksine kadar uzanan görme yolları değerlendirilmiş olur.
VEP tetkiki sırasında dikkat edilmesi gereken durumlar nelerdir?
- Öncelikle tetkikin bu konuda deneyimli uzmanlarca yapılması ve yorumlanması gerekir.
- Yanıtların düzgün ve net bir şekilde kaydedilebilmesi için saçlı derinin temiz olması gerekir. Çekime gelmeden önce saçlar yıkanmalı, jöle ya da saç kremi gibi ürünler kullanılmamalıdır.
- Hasta gözlük ya da lens kullanıyorsa, tetkik gözlük/lens takılı olarak gerçekleştirilmelidir.
- Tetkik öncesinde hasta son 12 saat içinde midriyatik göz damlası kullanmamış olmalıdır.
- Yaş ya da zihinsel fonksiyonlardaki bozukluk nedeniyle ekrana odaklanmakta sorun yaşayabilecek hastalarda flaş uyarı tercih edilmelidir.
VEP tetkiki hangi hastalıkların teşhisinde kullanılır?
- Optik nörit
- Multipl skleroz (MS)
- Optik sinir ya da görme yollarını etkileyen tümörler
- Damar tıkanıklığına bağlı olarak optik sinirin hasar görmesi (iskemik optik nöropati)
- Optik sinirin ve görme yollarının etkilendiği genetik, metabolik ve endokrin hastalıklar, enfeksiyonlar, ilaçlar
- Göz hastalıkları (refraksiyon kusuru, ambliyopi ve glokom gibi)
- Psikiyatrik hastalıklar ve simülasyon