Periferik Nöropatiler
Periferik Nöropatiler Nelerdir?
Vücudumuz santral ve periferik olarak ayrılan sinir ağı ile donatılmıştır. Bu sinir ağının hasarlanması sonucu ortaya çıkan tabloya “nöropati” adı verilmektedir.
Vücudun beyin ve omurilik dışı bölgelerinde bulunan periferik sinirler kuvvet (motor), duyu ve otonom fonksiyonlardan sorumludur. Bu sinirlerin etkilenmesi sonucu periferik nöropatiler ortaya çıkar.
Periferik Nöropati Tipleri Nelerdir?
Tek bir periferik sinirin etkilendiği tablolar “mononöropati”, birden fazla periferik sinir etkilendiği zaman oluşan nöropatiler ise “polinöropati” olarak adlandırılır. Median sinirin etkilenmesi ile ortaya çıkan karpal tünel sendromu ve ulnar sinirin dirsek seviyesinde etkilenmesi olarak bilinen kübital tünel sendromu mononöropati örnekleri arasında sık karşılaşılan durumlardır. Polinöropatilerin çok sayıda alt grubu mevcut olup en sık rastlanan polinöropati ise şeker hastalığına bağlı gelişen diyabetik polinöropatidir.
Periferik Nöropatilerin Bulguları Nelerdir?
Periferik nöropatilere bağlı olarak hastalarda aşağıdaki belirti ve bulgular görülebilir:
- Motor fonksiyonlar etkilendiği zaman kas güçsüzlüğü, kaslarda erime ve seyirme
- Duyusal fonksiyonlar etkilendiği zaman uyuşma, yanma, karıncalanma, batma ve donma gibi şikayetler, dengesiz yürüme, ağrı duyusunda artış ya da ağrılı bir uyaranı hissetmeme, kol ve bacaklarda yara ve enfeksiyonlar
- Otonom fonksiyonlar etkilendiği zaman kalpte ritm bozuklukları, terlemede artış ya da azalma, cinsel işlevlerde bozukluk, idrar yapamama ya da idrar kaçırma, ciltte renk değişiklikleri, ayağa kalkınca ortaya çıkan tansiyon düşüklüğü (ortostatik hipotansiyon)
Periferik Nöropati Nedenleri Nelerdir?
Periferik nöropatilerin birçok nedeni olmakla birlikte en sık görülenler şu şekildedir:
- Şeker Hastalığı (Diabetes Mellitus)
- Vitamin eksiklikleri (B12 vitamini gibi)
- İlaçlar (Özellikle kemoterapide kullanılan ilaçlar)
- Tarım ilaçlarına, tiner gibi çözücü maddelere, civa ve kurşun gibi ağır metallere maruz kalma
- Kronik karaciğer ve böbrek yetmezliği
- Enfeksiyonlar (Guillain Barre Sendromu, zona hastalığı, HIV gibi)
- Aşırı alkol kullanımı
- Romatizmal hastalıklar (Romatoid Artrit, lupus gibi)
- Kalıtsal (genetik) hastalıklar (Charcot Marie Tooth Hastalığı gibi)
- Kanserlere bağlı nöropatiler (Özellikle akciğer ve kan kanserleri)
Periferik Nöropatilerde Tanı Nasıl Konulur?
Nöropatilerin teşhisinde ayrıntılı anamnez ve fizik muayene oldukça yol göstericidir. Tanıya yardımcı tetkikler ise:
- Görüntüleme tetkikleri (MR, BT, Ultrason vs.),
- Elektrofizyolojik incelemeler (EMG, SEP, MEP gibi),
- Beyin omurilik sıvısı (BOS) incelemeleri,
- Ayrıntılı kan tetkikleri ve moleküler genetik testlerdir.
Periferik Nöropatilerin Tedavisi Mümkün mü?
Nöropatilerde tedavinin ana basamağını altta yatan nedenin saptanması oluşturur. İlaç ya da diğer tedavi seçenekleri altta yatan nedene bağlı olarak planlanır. Ancak bazı durumlarda nöropatiye yol açan neden bulunamayabilir. Bu durumda ise, hastalık belirtilerini azaltmaya yönelik ilaç tedavileri ve fizik tedavi yöntemlerinden faydalanılır.
Erken tanı ve tedavi ile altta yatan nedene bağlı olarak sinirler tekrar fonksiyonlarını geri kazanabilir.