Huzursuz Bacaklar Sendromu (RLS)

Konu Başlıkları

Huzursuz Bacaklar Sendromu (RLS) Nedir?
Huzursuz Bacaklar Sendromunun Belirtileri Nelerdir?
Huzursuz Bacaklar Sendromunun Sebebi Nedir?
Huzursuz Bacaklar Sendromunun Ortaya Çıktığı Durumlar Nelerdir?
Huzursuz Bacaklar Sendromu Tanısı Nasıl Konulur?
Huzursuz Bacaklar Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?
Huzursuz Bacaklar Sendromu Nasıl Seyreder?

Huzursuz Bacaklar Sendromu (RLS) Nedir?

Bacaklarda hoş olmayan veya rahatsız edici hisler sonucu karşı konulamaz hareket ettirme dürtüsünün ortaya çıktığı nörolojik bir hastalıktır. Semptomlar genellikle öğleden sonra veya akşam saatlerinde oturmak veya yatakta yatmak gibi dinlenme durumlarında ortaya çıkar. Geceleri daha şiddetli olması nedeniyle hastanın uykuya dalmasını güçleştirerek veya gece içinde sık uyanmalara neden olarak uykusuzluğa yol açabilir. Hastalar bacaklarını hareket ettirince veya yürüyünce tipik olarak rahatlama hissederler, ancak hareket durduğunda şikayetler sıklıkla tekrarlar.

Toplumda görülme sıklığı %10 civarında olup kadınlarda daha sık ortaya çıkmaktadır. Orta yaş grubunda belirgin olmak üzere her yaşta görülebilir. Çoğu hastada ilaç tedavisi ile şikayetlerin ortadan kalktığı izlenir. Hastaların büyük bir çoğunluğunda uyku sırasında tipik olarak her 15-40 saniyede bir, bazen gece boyunca devam eden istemsiz bacak hareketleri (uykuda periyodik bacak hareketleri) görülür.

Huzursuz Bacaklar Sendromunun Belirtileri Nelerdir?

Hastalar çoğunlukla bacaklarında tarifi zor olan ağrı, zonklama, çekilme, kaşıntı, elektriklenme, karıncalanma gibi duyumsamalardan yakınırlar ve bu hislerin bacaklarını hareket ettirmek ile rahatladığını belirtirler. Bu şikayetler daha az sıklıkla vücudun diğer bölümlerinde de görülebilir.

Hastalar şikayetleri azaltmak için yürümek, otururken bacaklarını sürekli oynatmak ve yatakta dönüp durmak gibi hareketler yapabilir. Şikayetler şiddet ve sıklık açısından günden güne ve kişiden kişiye değişiklik gösterebilir.

Şikayetlerin çoğunlukla akşam ve geceleri ortaya çıkması, sabahın erken saatlerinde semptomsuz bir dönemin olması oldukça klasik bir bulgudur.

Uykuya dalma ya da uykuyu sürdürme güçlüğüne bağlı olarak yorgunluğa, gündüz uyku haline, ruhsal problemlere, konsantrasyon bozukluğuna, iş ve okul performansında düşüklüğe ve sosyal ilişkilerde bozulmaya neden olabilir.

Huzursuz Bacaklar Sendromunun Sebebi Nedir?

Çoğu durumda nedeni bilinmemekte birlikte hastalığın genetik bir bileşeni vardır. Genetik geçiş olanlarda semptomlar daha erken yaşlarda ortaya çıkmaktadır.

Yapılan çalışmalarda beyindeki düşük demir seviyelerinin ve motor hareketleri kontrol eden beyin bölgelerindeki işlev bozukluğunun hastalığın oluşumundan sorumlu olabileceği gösterilmiştir.

Huzursuz Bacaklar Sendromunun Ortaya Çıktığı Durumlar Nelerdir?

Nedeni belli olmayan primer (birincil) tipte genetik geçişin söz konusu olduğu gösterilmiştir. Sekonder (ikincil) tipte ise, şikayetlerin altta yatan başka bir hastalığa bağlı ortaya çıktığı düşünülmektedir. Bunlar arasında;

Bazal ganglion hastalıkları (Parkinson hastalığı gibi),
Son dönem böbrek yetmezliği ve hemodiyaliz,
Vitamin eksiklikleri,
Damar hastalıkları,
Demir eksikliği,
Endokrin hastalıklar,
Bazı ilaçlar: Bulantı önleyici ilaçlar, antipsikotik ilaçlar, antidepresanlar, soğuk algınlığı ve alerji ilaçları,
Alkol, nikotin ve kafein kullanımı,
Hamilelik (Özellikle son üç aylık dönemde belirgindir, genellikle doğumdan sonraki 4 hafta içinde kaybolur),
Nöropatiler (Sinir hasarları),
Uyku yoksunluğu ve uyku apnesi gibi diğer uyku bozuklukları yer alır.

Huzursuz Bacaklar Sendromu Tanısı Nasıl Konulur?

Hastalık tanısı klinik olarak konulmakta olup çeşitli kriterler tanımlanmıştır:

Ana kriterler:

Bacaklarda rahatsız edici veya hoş olmayan hisler sebebiyle bacakları hareket ettirme ihtiyacı
Şikayetlerin istirahat halinde başlaması veya kötüleşmesi
Şikayetlerin yürüme, germe gibi hareketler ile kısmen veya tam olarak düzelmesi
Şikayetlerin akşam/gece ortaya çıkması veya daha kötüleşmesi

Tanıyı destekleyen kriterler:

Aile öyküsünün olması
Semptomların dopamin içeren ilaçlarla tedaviye yanıt vermesi
Uyanıklık veya uykuda periyodik bacak hareketlerinin olması

Sekonder tipte gözlenen altta yatan herhangi bir hastalığın olup olmadığı ayrıntılı olarak araştırılmalıdır. Bunun için nörolojik muayene, kan tetkikleri, elektromiyografi (EMG) ve görüntüleme yöntemlerinden faydalanılır.

Tanı için çoğu zaman polisomnografiye (uyku testi) gerek yoktur. Ancak eşlik edebilecek diğer uyku bozukluklarının tanısını koymak ve olası periyodik bacak hareketlerini tespit etmek için yapılabilir.

Şikayetlerini net olarak tarif edemeyen çocuklarda tanı konulması oldukça zordur. Çocuğun şikayetleri veya belirtileri yanlışlıkla büyüme ağrısı olarak algılanabilir.

Huzursuz Bacaklar Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?

Alkol ve tütün kullanımından kaçınmak veya azaltmak, uyku düzenini sağlamak, egzersiz programı ve bacaklara masaj yapmak gibi yaşam tarzı değişiklikleri hastanın şikayetlerinde rahatlama sağlayabilir.

Şikayetler periferik nöropati, diyabet veya demir eksikliği gibi bir tıbbi duruma bağlı olduğunda altta yatan nedenin tedavisi gereklidir. Özellikle demir eksikliğinin uygun ilaçlarla takviye edilerek düzeltilmesi son derece önemlidir.

Farmakolojik tedavide ilk seçenek dopamin içeren ilaçlardır. Bu ilaçlar genellikle iyi tolere edilir ancak mide bulantısı, baş dönmesi veya diğer kısa süreli yan etkilere neden olabilir.

Pregabalin ve gabapentin içeren ilaçların dopaminerjik tedaviye benzer şekilde etkili olduğu bulunmuştur. Baş dönmesi, yorgunluk ve uyku hali yan etkiler arasında yer almaktadır.

Klonazepam ve lorazepam gibi benzodiazepin grubu ilaçlar uykunun derinliğini arttırarak daha dinlendirici bir uyku sağlayabilirler. Ancak gündüz uykululuğuna neden olabilir, enerjiyi azaltabilir ve konsantrasyonu etkileyebilirler.

Huzursuz Bacaklar Sendromu Nasıl Seyreder?

Genellikle ömür boyu süren bir hastalıktır. Bazen remisyon denilen semptomsuz dönemler görülebilir, ancak şikayetler çoğunlukla tekrarlar. Yaş ile birlikte kötüleşmesi beklenir. Mevcut tedavi stratejileri ile birlikte çoğu hastada şikayetler kontrol altına alınabilir. Altta yatan bir nedene bağlı ortaya çıkıyorsa bu durumun tedavisi ile şikayetler tamamen düzelebilir.

Bizimle İletişime Geçin