Epilepsi (Sara)

Epilepsi nöbetleri beynin bir bölgesinden başlayabilir (fokal/parsiyel), bu bölgeye sınırlı kalabilir ya da diğer beyin bölgelerine yayılabilir (sekonder jeneralize). Fokal nöbetler sırasında kişinin bilinci yerinde olup etrafın farkında olmaya devam edebilir ya da bilinci kapalı olabilir.

Bazı hastalar nöbet başlangıcında beynin etkilendiği bölgeye göre uyuşukluk, terleme, sersemlik, bulantı, algı ve hafıza bozuklukları, görsel şikayetler, midede yükselme hissi, ‘deja vu’ hissi gibi duyumsamalar yaşayabilir. “Aura” adı verilen bu semptomlar çoğu zaman çevreden gözlenemeyen ve yalnızca nöbet geçiren kişi tarafından nöbetin ilk belirtisi olarak fark edilen hislerdir. Nöbetin beynin hangi bölgesinden başladığını göstermesi açısından oldukça önemlidir. Genellikle kısa sürelidir ve asıl olarak bilincin etkilenmediği fokal/parsiyel nöbetler olarak sınıflanır.

Nöbet sırasında bazı hastalar günlük yaşamda gözlenebilen birtakım hareketler sergileyebilirler. Yalanma-yutkunma, çiğneme, elbiselerini çekiştirme, yürüme, pedal çevirme, gülme, ağlama, burun silme gibi kişinin kontrolü altında olmayan yarı amaçlı bu hareketlere “otomatizma” adı verilmektedir. Bu hareketler de nöbetin beynin hangi bölgesinden kaynaklandığını veya beynin hangi bölgesinin etkilendiğini göstermesi açısından ipucu sağlar. Çoğunlukla hastalar bu dönemi hatırlamazlar.

Beynin ön bölgesinde yer alan frontal lob nöbetlerinde vücudun çeşitli bölgelerinde ya da tümünde kasılma şeklinde motor belirtiler görülür. Hastaların vücutları bu sırada belirli bir postür alabilir. Genellikle jeneralize tonik-klonik nöbet olarak adlandırılan büyük nöbetler gözlenir. Konuşmada duraklama, anlamsız sesler çıkarma ya da bağırma eşlik edebilir. Nöbet sonrası vücudun bir kısmında geçici felç şeklinde bulgu saptanabilir. Bu nöbetler genellikle uykuda ve küme şeklinde görülür.

Fokal/parsiyel nöbetlerin yarısından fazlası beynin temporal lob denilen bölgesinden kaynaklanır. Nöbetler, auralar ve otomatizmalar açısından oldukça zengindir. Hareketlerin bir anda durması ve sonrasında çiğneme gibi ağız hareketlerinin eşlik ettiği otomatizmaların eklenmesi en sık görülen nöbet belirtisidir. Midede yükselme hissi aura şeklinde sık görülmektedir. Nöbet sırasında bilinç açık ya da kapalı olabilir. Nöbet, diğer beyin bölgelerine yayılırsa büyük nöbete dönüşebilir.

Pariyetal lob denilen bölge nöbetlerinde duysal belirtiler önplanda iken oksipital lob nöbetlerinde ise görsel semptomlar ortaya çıkar. Bu bölgelerin nöbetleri de beyne yayıldığında büyük nöbet görülebilir.

Jeneralize nöbetler ise, beynin her iki yarısında aynı anda görülen anormal aktivite sonucu meydana gelir. Nöbet başlangıcından itibaren beynin tüm bölgeleri etkilenmiştir. Absans nöbeti adı verilen tabloda kişi boşluğa dalıp gitmiş gibi görünür ve o sırada bilinç kapalıdır. Çocuklarda görülen ve dikkat eksikliği ile karıştırılan bu nöbetlerde vücutta dışarıdan görülen bir kasılma ve/veya çırpınma hareketi yoktur. Absans dışındaki jenerelize nöbetlerde kas seyirmeleri (miyokloni), kaslarda kasılma ya da tonus kaybı görülebilir.

Bazı nöbetlerin fokal ya da jeneralize olduğuna karar verilemeyebilir. Hastanın bir süre takip edilmesi ve ileri inceleme yöntemlerinin yapılması gerekebilir.