Alzheimer Hastalığı
Konu Başlıkları
Alzheimer Hastalığı hangi yaşlarda ortaya çıkar?
Alzheimer Hastalığının belirtileri nelerdir?
Alzheimer Hastalığının nedenleri nelerdir?
Alzheimer Hastalığının evreleri nelerdir?
Alzheimer Hastalığı tanısı nasıl konulur?
Alzheimer Hastalığının tedavisi mümkün mü?
Alzheimer Hastalığında yaşam süresi nedir?
Alzheimer hastalığı, en yaygın görülen demans türü olup beynin bazı bölümlerinde yer alan sinir hücrelerinin zaman içerisinde hasarlanması ve kaybına bağlı ortaya çıkan ilerleyici bir nörolojik hastalıktır.
Alzheimer Hastalığı hangi yaşlarda ortaya çıkar?
Alzheimer hastalığı genellikle 65 yaş üzeri kişilerde görülür. Ancak nadiren daha genç yaşlarda da ortaya çıkabilir. Genç yaşlarda görüldüğü zaman genetik faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir.
Alzheimer Hastalığının belirtileri nelerdir?
Alzheimer hastalığı genellikle zihinsel ve davranışsal fonksiyonlarda bozulma ile kendini gösterir. Belirtiler arasında ilk sırada unutkanlık gelir. Başlangıçta bu unutkanlık hafif düzeyde olup isimlerin, nesnelerin yerinin veya yapılacak işlerin unutulması şeklindedir. Hastalar bunu yorgunluk, yoğun iş temposu, uykusuzluk ya da stres ile bağdaştırır. Ancak bu küçük unutkanlıklar zaman içerisinde artar. Kişi günlük yaşamını sürdüremez hale gelir. Çevresiyle iletişimi azalır, okuma, yazma ve hesap yapmada bozulmalar başlar. İş hayatında sorunlar ortaya çıkar. Bu belirtiler hasta yakınları tarafından da fark edilmeye başlar ve hastalar genellikle bu evrede tanı alırlar. Hastalık ilerledikçe yakınlarını tanıyamama, kişisel bakımını tek başına yapamama, uyku düzeninde bozulmalar ve davranış sorunları gelişir.
Alzheimer Hastalığının nedenleri nelerdir?
Alzheimer hastalığının ortaya çıkmasında pek çok faktörün etkili olduğu düşünülmektedir. İleri yaş ve aile öyküsü dışında diğer risk faktörleri:
- Kadın cinsiyet
- Düşük eğitim düzeyi
- Boksörler gibi bilinç kaybı ile sonuçlanan kafa travmalarına sık maruz kalma
- Çeşitli meslekleri uygularken kullanılan maddeler (Elektrikçiler, tamirciler, kaynakçılar ve marangozlar)
- Kolesterol ve tansiyon yüksekliği, şeker hastalığı, sigara kullanımı, obezite gibi beyin damarlarında hasara neden olan durumlar
- Orta yaş döneminde yüksek miktarda alkol kullanımı, dengesiz ve sağlıksız beslenme
- Sosyal ilişkilerin kısıtlı olması, eş kaybı yaşama, birden fazla boşanma, stres ve depresyon
- Vücutta tespit edilebilen ApoE-Ꜫ4 gibi bazı belirteçlerin varlığı
Ancak tüm bu faktörlere rağmen hastalığın gelişim nedeni günümüzde tam olarak belirlenememiştir.
Alzheimer Hastalığının evreleri nelerdir?
Hafıza, düşünce ve davranış sorunlarına neden olan Alzheimer hastalığı tipik olarak 3 ana evreden oluşur:
- Erken (hafif) evre
- Orta evre
- Son (geç) evre
Erken Evre: Bu dönemde unutkanlık ön plandadır. İsimleri, tanıdık çevreyi ve nesnelerin yerini unutmak gibi hafif belirtiler görülür. Hastalar sosyal yaşantılarına eskisi gibi devam eder, iş yaşamlarını sürdürebilirler. Hasta yakınları tarafından bu belirtiler fark edilirse özel mental muayene testleri ile hastalık tespit edilebilir.
Orta Evre: Alzheimer hastalığının en uzun süren dönemidir. Unutkanlıklar giderek artar. Hesap yapmada, okuma yazmada, kişisel bakımda zorlanmalar ortaya çıkar. Hastalar iş ve sosyal yaşamlarını sürdürmekte güçlük çekmeye başlar. Sinirlilik, depresyon, davranış sorunları gibi psikiyatrik belirtiler dikkati çekebilir.
Son Evre: Hastalar artık kişisel bakımını yapamayacak ve tek başına yaşamını sürdüremeyecek hale gelir. Yakınlarını tanımama, bulunduğu ortamı bilmeme, zamanın farkında olmama gibi belirtiler görülür. Konuşma, okuma, yazma, çevreyle iletişim tamamen azalır. Davranış sorunları ve uyku bozuklukları ortaya çıkar. Enfeksiyonlara yakalanma ve travmalara maruz kalma riski artar. Zamanla yatağa bağlı hale gelebilirler.
Alzheimer Hastalığı tanısı nasıl konulur?
Alzheimer hastalığını tespit etmek için hasta yakınlarından ve mümkünse hastadan ayrıntılı bilgiler alınır ve hastanın nörolojik muayenesi yapılır. Sonrasında hafıza, dikkat, konsantrasyon, okuma yazma, planlama gibi fonksiyonları değerlendiren nöropsikolojik testler istenir. Altta yatan başka bir hastalığın ya da nedenin saptanması için ayrıntılı kan tetkikleri ve beyin görüntüleme yöntemleri (MR, BT gibi) planlanır. Genç yaştaki hastalarda ek olarak genetik incelemeler yapılır.
Alzheimer Hastalığının tedavisi mümkün mü?
Alzheimer hastalığının günümüzde tedavisi bulunmamaktadır. Ancak kullanılan bazı ilaçların hastalığın seyrini yavaşlattığı düşünülmektedir. Davranış sorunları, uyku bozuklukları gibi şikayetlere yönelik nörolojik ve psikiyatrik ilaçlar kullanılabilmektedir. Davranışsal ve bilişsel terapi yöntemleri de tedavi sürecini desteklemektedir. Psikiyatrik belirtilerin ön planda olduğu hastalarda transkraniyal manyetik stimülasyon (TMS) tedavisi olumlu sonuçlar vermektedir.
Hastalığın nedenleri üzerine halen yoğun araştırmalar devam etmekte ve yeni tedavi yöntemlerinin bulunmasına çalışılmaktadır.
Alzheimer Hastalığında yaşam süresi nedir?
Alzheimer hastaları ilk tanı döneminden başlayarak 4-8 yıl boyunca yaşar. Ancak iyi bir bakım, yatak yaralarının, akciğer ve idrar yolu enfeksiyonlarının önlenmesi, hipertansiyon ve diyabet gibi eşlik eden hastalıkların olmaması bu süreyi uzatabilir.